Vaphādāra grāhakaharu dēvī Siwakoti akhila ēśiyālī sṭōra, siraikyūja mā pahilō ra cāra nēpālī kirānā pasalaharu sabai bhandā ṭhūlō, jīrā, ḍila bī’u ēka mōṭī ā jānā ra ghara kō ēka arthamā pravēśa uhām̐lā’ī abhivādana paṭhā’ēkā chan.

Uḍa Catchers mātra cāra sām̐ghurō aisles sāmēla jō sānō bajāra chānō, dēkhi racanāharū. Dēśī khādya padārtha, kō gattā baksē kō ēka disarray sinki (sukēkā mulā), garama masalā Masala (jamīna masālē) ra watana (talā maṭara), kō samatala ra tallā lā’ina jastai. Gulab jamun, gulāba-sugandhita sirapa mā nithrukkai ēka spongy miṭhā’ī kō ḍibbē, pratyēka an’ya śīrṣa mā basna. Yastō kasmēṭiksa, kambala ra sāntvanādātālē, sābuna ra lām̐ḍrī ḍiṭarjēṇṭa rūpamā vividha vastuharu kō nēpālī brānḍa, arkō ḍibbāmā mā jhūṭha. Parivāra kō samūha ra bāhira philṭara.

Grāhaka groceries lāgi ā’ēkō, tara tinīharūlē pani cyāṭa garna ā’um̐chan. Pravēśa garnē sabailā’ī nēpālī batā’i’ēkō cha. Siwakoti uhām̐lē prati dina, kahilēkāhīṁ du’ī paṭaka, kamtimā ēka paṭaka bhaṇḍāramā sṭapa bhanchan. Uhām̐lē Bharath Phuyel, bhaṇḍāramā kāma garnē saha-mālika, kaiśiyara ra lōna kāmadāralā’ī nēpālīmā vārtā rūpamā uhām̐lē ēka sam’makō bētalabī-lāgi ālubakhaḍā ēka kāṭana lincha. Phuyel, 26, khairō newsboy ṭōpī, jīnsa, ra yō hi’um̐damā dinamā du’ī jaikēṭa pahanatā.

Siwakoti garēkō baccā Cheetos ra KurKure, kō cheesy makai puffs bhāratīya brānḍa kō baiga saṅga ēka kama śēlpha garna rushes. Uhām̐lē Cheetos cuncha. Uhām̐lē āphnō pitā mā māthi dēkhincha ra jhōlā hilātā, ra uhām̐lā’ī yō kinna lāgi janma dētī. Siwakoti nods ra kā’unṭara mā Cheetos rākhdacha. Tyasapachi suntālā kō ēka jhōlā ra Cokes ēka crate kō mūlya bātacīta garna khōjcha. Phuyel sahamata ra ēka ṭhūlō kyālakulēṭara mā nayām̐ kula māthi bhanchan.
Yō sabai ēśiyālī sṭōra bhūṭānī-nēpālī śaraṇārthī bahumata bām̐cna kahām̐ siraikyūja garēkō uttara sā’iḍa mā pōkharī saḍaka mā sabai amērikī bajāra, chē’umā cha. Tinīharūlē Wegmans vā ṭapsa mā nēpālī khānā pā’una sakdaina kinabhanē bhūṭānī-nēpālī śaraṇārthī yahām̐ ā’ēkō. Bhaṇḍāra ādēśa nēpāla sīdhā sabai prāpta jō n’yūyōrka śahara, ēka thōka dēkhi āphnō utpādanaharu kō sabai. Phuyel ā’iṭama māthi ṭipna harēka haptā mainahaṭṭana garna ḍrā’iva.

Yō pachillō du’ī varṣa mā lēṭa 2012. Mā khōli’ēkō dēkhi Phuyel akhila ēśiyālī sṭōra kāma cha, adhika cāra nēpālī kirānā pasalaharu sāthai pahilō nēpālī rēsṭurēnṭa siraikyūja āphnō ḍhōkā khōlidi’ē chan.

“Yō bhōjana hāmrō samudāyamā ēka viśāla māṅga tyahām̐ cha,” jaya suvēdīlē, yō sabai ēśiyālī sṭōra kō mālika bhanchan. Suvēdīlē pani nayām̐ amērikī lāgi InterFaith nirmāṇa kēndra kō lāgi ēka caseworker kāma ra siraikyūja kō bhūṭānī samudāya (BCS) kō adhyakṣa kō rūpa mā kārya gardacha. Uhām̐lē pahilō ā’ipugdā uhām̐lē ēka kāra pā’unubhayō ra nēpālī khānā lāgi nirāśājanaka mahasusa garēnan kinabhanē, uhām̐lē, DeWitt mā nēpālī kirānā pasala garna pām̐ca kilōmiṭara hiṇḍna thiyō.

Yō bhūṭānī sanyukta rājya amērikā mā sabai bhandā ṭhūlō śaraṇārthī samūhakā ēka hō. Lagabhaga 7,000 bhūṭānī-nēpālī śaraṇārthī ra 2014 mā viśvavyāpī śaraṇārthī āgamana prōsēsiṅa sisṭama ripōrṭa anusāra, vigata cha varṣa bhandā n’yūyōrka rājya mā resettled chan. Siraikyūja mā bārē 4,000 tinīharūlā’ī kō bām̐cirahēkā chauṁ.

Yasa BCS kō aba ēka sakriya bōrḍa sadasya kr̥ṣṇa Baskota, 1991. Mā āphnō parivāra saṅga umēra 8 mā bhuṭāna ra yasakō sarakāra jātīya saphā’ī nīti bhāgē”tinīharūlē ēka ṭraka hāmīlā’ī rākhnu ra nadī baiṅka hāmīlā’ī dumped,” uhām̐ bhannuhuncha. Pahilō, uhām̐lē mēcī nadī, nēpāla kō simānāmā ēka ṭrānsa-sīmā nadī najikai plāsṭika pāla āphnō parivāra saṅga basthē.

Dhērai mānisaharū cisō tāpamāna, aulō ra pakhālā bāṭa mr̥tyu, uhām̐ bhannuhuncha.

Cām̐ḍai pachi, śaraṇārthī lāgi sanyukta rāṣṭra ucca āyukta nēpāla sāta śaraṇārthī śiviraharumā sēṭa apa. Baskota 20 varṣasam’ma Goldhap śiviramā basthē. Yō UNHCR du’ī varṣa ra māsika khānā rations lāgi lugā du’ī sēṭa saṅga āphnō parivārakō pradāna. Yasa Goldhap chā’unīmā, uhām̐lē āṭha an’ya mānchē saṅga māṭō, bānsa ra hariyō ghām̐sa kō banēkō thatched bhkūpaḍī basthē. Tyahām̐ uhām̐lē aṅgrējī sikē ra ēka gaṇita śikṣakakō rūpamā kāma garē.

Sanyukta rājya amērikā ra UNHCR anusāra, mānisaharū ajhai pani śiviraharūkō du’ī āja basnē 2008. 25,000 Tāpani mā śurū, śaraṇārthī sabaibhandā ṭhūlō saṅkhyā svīkāra, Baskota tinīharūlā’ī amērikā, sanyukta rājya, kyānāḍā vā aṣṭrēliyā yā ta cām̐ḍai nayā ṭhā’umā sārnu āśā.

Baskota 2010 mā ā’ipugdā dina pachi, uhām̐lē aṅgrējī vargaharū sikā’una garna siraikyūja viśvavidyālaya kāryakrama śaraṇārthī lāgi sahāyatā saṅga kāma garē. “Hāmī ēka samudāya āvaśyaka jastai suru dēkhi, yō mahasusa,” Baskota bhanchan. Uhām̐lē”ma śurū garna bhanē, ma sanyukta rājya amērikā mā śurū hunēcha.”, Āphūlā’ī bhannubhayō uhām̐lā’ī lāgi, yō dēśa garēkō prārambhika patra saṭṭā khaḍā”yū phēri suru garnuhōs.”

Baskota āphnō ghara kō āphnō kharīda gata rūpamā sanyukta rājya amērikā mā āphnō sabaibhandā ṭhūlō upalabdyi paribhāṣita. “Janma ra tyasō garna sakdaina yō dēśa mā sabai āphnō jīvana kāma bha’ēkā pani kēhī mānisaharū,” uhām̐ bhannuhuncha. “Yō ghara kinna amērikī mānchē kō sapanā cha. Hāmī amērikī sapanā prāpta. ”

Āphnō ghara pani āphnō bhūṭānī-nēpālī sampadākō lāgi āphnō parivārakō ghamaṇḍa pratīkakō rūpamā kārya gardacha. Kr̥trima āḍū bōṭaharū saṭṭā daravājē kō doorframes dēkhi racanāharū. Baijanī ra sētō phūla gharamā bhara strewn indrēṇī rōśanī dēkhi racanāharū. Hindu dēvatāharūkō ra dēvī ra parivārakā sadasyaharū kō phōṭō kō dr̥ṣṭāntaharū jīvita kōṭhā parkhāla mā pōsṭa gardai chan. Nilō jhūmara chata dēkhi jhunḍiyō.

Baskota kō Goldhap chā’unīmā āphnō chimēkīlā’ī thiyō patnī, Keshavi, ra āphnō du’ī baccāharu saṅga bascha. Uhām̐lē āphnō parivārakō lāgi pradāna garna āvaśyaka cha bhanchan kinabhanē uhām̐lē tathāpi, gharamā dhērai samaya kharca gardaina. Uhām̐lē aba sṭēṭajōsēpha aspatāla mā hr̥daya ēkā’i mā ēka narsa rūpamā 16-ghanṭā dina 12- gardacha.

Baskota jastai dhērai bhuṭānī-nēpālī śaraṇārthī pani āphnō parivāra saṅga dhērai samaya kharca garna maukā chaina hunēcha yasarī 16-ghanṭā dina kāma ra. Parivāra kō lāgi pradāna kō tanāva, resettlement pachi sāmājika samarthana ra parivāra saṅgharṣa kamī ra bhuṭānī-nēpālī śaraṇārthī samudāya bīca nirāśa ra pani ātmahatyā lāgi jōkhima kāraka huna sakcha, Baskota bhanchan.

Gata varṣa, rōga niyantraṇa ra rōkathāma ra myāsācuṭsa sārvajanika svāsthya vibhāga, śaraṇārthī svāsthya prāvidhika sahāyatā kēndra lāgi kēndra mānasika svāsthya kō dara nirdhāraṇa garna hāla bhūṭānī-nēpālī ātmahatyā sikāra kō”manōvaijñānika autopsies” sāthai janasaṅkhyā ēka sāmān’ya sarvēkṣaṇa kō pradarśana vikāraharu. Yō sarvēkṣaṇa kō bhūṭānī-nēpālī bīca avasāda kō dara 21 pratiśata, ki sāmān’ya amērikī janasaṅkhyā lagabhaga tīna paṭaka bhēṭṭā’ē.

Yasa suicides kō sabaibhandā rājyaharu garna resettlement ēka varṣa bhitra bhayō, ra sikāra sabai avasthāmā āphūlā’ī hanged।

Baskota hyārisabarga, pa mā mānasika svāsthya kō lāgi pachillō varṣakō samudāya pahala mā adhyayana ra ātmahatyā rōkathāma sam’mēlana prastuta madata garē. “Tinīharūlē pachi bāyām̐ chan jastai dhērai mānisaharūlē mahasūsa gardai,” Baskota bhanchan. Uhām̐lē nirāśa lakṣaṇa dēkhā’una jō bhuṭānī-nēpālī śaraṇārthī skrīna garna sam’mēlana tālima prāpta. Uhām̐lē ēka svāsthya kāryakartā rūpamā, uhām̐lā’ī jōkhimamā huna sakcha jasalē mānisaharūlā’ī skrinamā lāgi sajilō bhēṭṭā’unuhuncha bhanēra bhanchan.

Yadyapi Baskota pani aghi baḍhna vā kasailā’ī arū sūcanāharū nabha’ēsam’ma kahilēkāhīṁ uhām̐lē śaraṇārthī’ḍiprēsana thāhā chaina ki svīkārchin. Ciyā bhandā, tinīharūlē āphnō ghara mā tinīharūlā’ī bhramaṇa ra sambhava madata chalaphala garna āphnō jīvana kōṭhā mā basna. Uhām̐lē, suvēdīlē ra siraikyūja kō bhūṭānī samudāya kō an’ya sadasyaharū ghaniṣṭha-bunanā samudāya rūpamā bhuṭānī-nēpālī śaraṇārthī varṇana, kunai pani samayamā āphnō daravājē mā dastaka sakcha bhancha.

“Hāmī sabaikō thāhā cha, ra hāmī sabai ē’uṭai pr̥ṣṭhabhūmi ra tyahi śiviraharūbāṭa ā’ē,” Baskota bhanchan. Yō kasūra chaina bhanēra”hāmī tinīharūlā’ī vyākhyā garna prayāsa garnuhōs. Yō upacāra garna āvaśyaka kurā hō. ”

Māmalā khulārūpamā ādhāramā Baskota tyasapachi yā ta āphnō prāthamika hēravicāra pradāyaka vā upacārakō lāgi ēka mānasika rōgakō cikitsaka tinīharūlā’ī nirdēśa. Uhām̐lē sabaibhandā śaraṇārthī ajhai tanāva kō kāraṇa cha, jō sānō paisā, banā’una kāma bhanchan.

“Kahilēkāhīṁ mānisaharūlā’ī tyasailē tinīharū ēka kāma pā’una sakdaina udāsa chan, yā tinīharūlē yō dēśa mā kē garna cāhanchauṁ, ra tinīharūlē yō āśāhīna cha lāgcha kinakī tinīharūlē ēka bāṭō lina kē garna sakdaina,” Ngoc Huynh, kyāthōlika mā kāma vikāsa prabandhaka bhanchan Onondaga kā’uṇṭī kō dāna. Huynh pani dhērai samudāya nētā bhāṣā bādhā kāraṇa mitra vā cikitsā vyākhyākārōṁ rūpamā kāma bhancha. “Uni kē pēśēvara cikitsaka vā sallāhakāra hunuhuncha bhanē, hāmī nēpālī bōlna ki paryāpta sallāhakāra chaina,” unī bhanchin.

Yasa bhūṭānī-nēpālī janasaṅkhyā siraikyūja mā baḍhirahancha rūpa mā, śaraṇārthī tinīharūlē āvaśyaka khānā jahām̐ ēka antarikṣa, sāthai nēpālī bōlna ra ēka ēkīkr̥ta samudāya kō bhāga mahasusa garna ēka ṭhā’um̐ cāhanuhuncha. “Grāhakaharu yahām̐ ā’una ra ārāmadāyī mahasusa garna sakchan ta hāmī sabai, ē’uṭai bhāṣā bōlna ra tyahi khānā khānē,” suvēdīlē yō sabai ēśiyālī sṭōra kō bhanchan.

Bhuṭānī-nēpālī śaraṇārthī bahumata śiviraharūkō briṭiśa aṅgrējī sikē. Tara, jō dhērai purānō bhandā 50 dhārāpravāha aṅgrējī bōlna sakdaina. Umēra 12 mā bhuṭāna bhāgē ra nēpālī chā’unīmā 18 varṣa bitā’ē, jasalē suvēdīlē, āphnō āmābābulē’jēnērēsana dhērai skūla dhā’una vā parivārakā hēracāha garna āvaśyaka kinakī nēpāla aṅgrējī sikna garēnan bhanēra bhanchan. Uhām̐lē āphnō āmā ra bubā, duvai āphnō madhya-50s mā, ēka aṅgrējī śikṣā prāpta kahilyai bhanchan. Phalasvarūpa, purānā bhuṭānī-nēpālī āpravāsī sanyukta rājya amērikā mā parēśānī ḍhūm̐ḍhanē jaba chan.

Tathāpi, samudāya kō pani kānchō sadasya pani hāmrō kinārā pugna ēka paṭaka sikna amērikī aṅgrējī gāhrō pā’um̐chauṁ. Dhērailē aṅgrējī sudhāra garna ESL vargaharū dākhila chan, suvēdīlē bhanchan.

Sītā Kafley, 25, tyō śaraṇārthī śiviraharumā briṭiśa aṅgrējī adhyayana bhancha. Tyō 2012 mā siraikyūja mā ā’ipugdā tyō amērikī uccāraṇa bujhna saki’ēna. Tyō kyāthōlika dāna’śaraṇārthī sahāyatā kēndra mā aṅgrējī vargaharū dhā’una jārī cha. Tyō tyō kāraṇa aṅgrējī fluency kō unakō kamī rōjagāra pā’una saṅgharṣa bhanchan.

Vigata du’ī varṣa bhandā, tyō ēka cikana kampanī kō lāgi ēka lā’ina kāryakartā ra ēka narsiṅa hōma lāgi ēka housekeeper rūpamā sahita, anauṭhō jaba kō ēka kisima āyōjita cha. Tyō ēka hōṭala mā ēka saphā’ī sthiti lāgi lāgū tara phirtā sunina. Tyō pani paṭaka-paṭaka kāna saṅkramaṇa dēkhi suffers jō ēka navajāta chōrā, cha. Kafley āphnō rō soothe garna jāgā dhērai rāta nihita. Tyō tyō tyō ḍākṭara bhramaṇaharū kēhī lāgi tirna kasarī thāhā chaina bhanchan.
Śaraṇārthī vā dhērai kāma n’yūnatama vētana jaba kinabhanē garibī lā’ina tala basdā ēka ṭhūlō jōkhima sāmanā, Huynh bhanchan. Śaraṇārthī kāma pā’una ēka paṭaka ra, tinīharū aba kalyāṇa prāpta garna sakcha. Huynh sabaibhandā śaraṇārthī gharaparivāralē siraikyūja mā bacna du’ī āya cāhincha bhanēra bhanchan.

“Tapā’īṁ kō hēravicāra garna sisṭama pratīkṣā garna jā hunuhuncha bhanē, yō kāma garna jā chaina,” Huynh bhanchan. “Tapā’īṁ saṅgharṣa garirahanu yadi sisṭama khyāla gardaina.”

Siraikyūja mā bhuṭānī-nēpālī samudāya pratyēka an’ya hēracāha garnuhuncha. Yō sabai ēśiyālī sṭōra, Phuyel hātamā lagabhaga harēka grāhaka paan, ēlyūmīniyama pannī saṅga ēka bala mā lipaṭē cha jō ēka nēpālī cabānē surtī,. Sabaibhandā turuntai paan vā āphnō groceries lāgi tirna chaina. Phuyel kā’uṇṭara mā sṭyāka pām̐ca raggedy sanracanā nōṭabuka āphnō grāhakaharu’krēḍiṭa kō rēkarḍa rākhcha. Phuyel kō nōṭabuka kō ēka āphnō santulana tala lēkhē ta ēka grāhaka, āphnō groceries tirna paryāpta paisā thi’ēna.

Bhuṭānī-nēpālī śaraṇārthī parivāraharū samasyā kō kunai pani prakāra cha jaba tinīharūlē suvēdīlē kala. Uhām̐kō phōna buzzes ra challē relentlessly, ra uhām̐lē aṅgrējī ra nēpālī kurākānīharū bīca kūdatā. Suvēdīlē āphnō sṭōra suru aghi, uhām̐lē bhavana 14 surakṣā ullaṅghana saṅga ārōpa lagā’i’ēkō thiyō bhanchan, ra mahinā muddā sabai samādhāna garna lāgi uhām̐lē kāma garē. Uhām̐lē aba pani ēka anaupacārika jamīndāra rūpamā sampūrṇa bhavana prabandhana. Du’ī nēpālī parivāra dōsrō ra tēsrō talāharū kirā’ē, ra ēka amērikī parivārakō cauthō tallā mā basōbāsa.

“Mērō kāma kahilē kām̐hī rāta kō bīcamā, 24/7 nanasṭapa kala cha,” uhām̐ bhannuhuncha. Uhām̐lē ēka parivāra basa kurā ra uhām̐lē arkō dina āphnō kāryālayamā prāpta hunēcha jaba sōdhnu 4 ma uhām̐lā’ī bhanincha jaba aghillō rāta, samjhanchan. Uhām̐lē InterFaith nirmāṇa vā kirānā pasala kunai pani samayamā uhām̐lā’ī bhēṭna bhannubhayō.

Sṭōramā mā, ēka”ma NY prēma” bēsabala ṭōpī lagā’ēkā mānisa karala bhaninē lāmō, hariyō, bumpy tarakārī, māthi uṭhayō, ra kā’unṭara mā groceries āphnō ḍhēra yō bhanchan. Phuyel kula thapna lāgi uhām̐lē parkhancha rūpamā, uhām̐lē ēka gilāsa-bōtala kōka pēya. Suvēdīlē uhām̐lē bhūṭānī-nēpālī kēhi varṣa pachi amērikī sanskr̥ti mā assimilate ki sūcanāharū bhanchan. Uhām̐lē viśēṣa garī kānchō pustā yasakō itihāsa birsanu hunēcha bhanēra cintā bhanchan.

Tara sabai kiśōrīharūkō birsana cāhanchan. Balika Kafley, 17, pani nēpālī paramparāharū mā pūrā mahattvalā’ī jōḍa. Tyō pahilō tyō, Henninger hā’ī skūla attends hoodies ra jīnsa pahanatā, ra ē’uṭā iPhone mālika najika siraikyūja mā unakō parivāra 2012. Mā 2009 mā, bō’isē, iḍhahō mā resettled ra utprērita. Tyō mā’ikala jyāksana garēkō gīta amērikī hipa-hapa nāca garna prēma, “tinīharūlē hāmrō cāsō chaina.” Unī Selena Gomez sunnuhuncha yasa Waverly sthāna kō jādūgara ra sundara sānā Liars kō ṭīvī ēpisōḍa hērcha, ra tyō WWE laḍanta prēma svīkārchin.

Kafley tyō nēpālī ra amērikī duvai mahasusa bhanchan. Suvēdīlē jastai, tyō unakō pustā cāsō dēkhā’um̐cha. “Tinīharū adhika amērikī chauṁ lāgcha,” unī bhanchin. “Ma sabailā’ī hāmrō samudāyamā bhuṭāna ra nēpāla mādhyama ga’ē ra saṅgharṣa thāha ra nēpālī bhāṣā jastai sabai, samjhanā garna cāhanchauṁ. Ma tinīharūlā’ī birsana cāham̐dainan. Ma sabailā’ī batā’una: Kunai kurā tapā’īṅkō sanskr̥ti bhūla nagarnuhōs”.

Kafley unakō 3 varṣīyā bhā’i nēpālī varṇamālā sikā’um̐cha. “Ma hāmrō māna bārē ēka sānō cintā hūm̐: Suvēdīlē samudāya interconnectedness ēka arthamā nirmāṇa garna jārī garna āvaśyaka cha ki sahamata tyō pani kōrnu dēkhi, momos, ēka nēpālī pakauḍiyāṁ banā’una kasarī thāha cha, ra tyō umēra 5 dēkhi nēpālī nr̥tya pradarśana gari’ēkō cha. Hāmī dhērai cām̐ḍai amērikī sanskr̥ti mā ēkīkr̥ta cha. ”

Yō BCS kō bhūṭānī-nēpālī samudāya āphnō pahicāna ra māna siraikyūja mā, rūpa mānasika rōgalē ṭhēgānā muddāharū sanrakṣaṇa kasarī kēndrita. Yō lakṣya mahasusa madata garna, suvēdīlē yasa BCS uttara sā’iḍa mā ēka sāmudāyika kēndra banā’una hopes bhanchan. Suvēdīlē ra lagabhaga dainika ḍhōkā āphnā saṅgaṭhana paidala ḍhōkā an’ya sadasyaharū anudānalē māgna. Tara, nijī dātāharulā’ī samarthana binā, Baskota tinīharūlē dhana khaḍā garna saṅgharṣa bhanchan.

“Tinīharūlē lugāharū ēka jhōlā ra kunai aṅgrējī yō dēśa ā’ē,” fundraising saṅga madata garnē Baskota bhanchan. “Tinīharūlē dina paisā dhērai chaina, tara hāmī samudāya kēndra āvaśyakatā jastai mānchē kō dhērai mahasusa. Sabailē kāma cha ra āphnō parivārakō khuvā’una āvaśyakatā, tara sabailā’ī pani hāmrō āphnai kala garna ēka bhavana lāgi māranē cha. ”
Yō BCS aṅgrējī bhāṣā ra nāgarikatā kakṣāharu, sānskr̥tika nr̥tya ghaṭanāharū, ra kēndra mā kyāriyara vikāsa ra yuvā parāmarśa kāryakrama pakaḍa garna cāhancha. Baskota bhandā pūrṇatayā dōbhāṣē māthi baḍhnēcha kinabhanē arkō pustā, ṭhūlō lābha hunēcha bhanēra viśvāsa garnē.

Ēka pām̐cau-grēḍa stara ra āphnō 5 varṣīya chōrī, Aapshana mā paḍhna sakchauṁ uhām̐kō tēsrō grēḍa chōrā, Anush, 8, unakō sāthīharūmadhyē dhērai bhandā gāhrō pustakaharū paḍhchan. Uhām̐lē Anush batā’um̐cha bhanchan: “Ma bhandā ra kēvala ā’ē mērō khaltīmā ḍalara ēka jōḍī thiyō. Ma tapā’īṁ kō lāgi pānī kinna vimānasthala mā yō bitā’ē. “Āphnō bubā jastai Anush hindū dharma pad’dhati.

Baskota tinīharūlē bhūṭānī sarakāra 25 varṣa pahilē tinīharūlā’ī satā’i’ēkā jasakō lāgi āphnō dharma, mā samudāya pā’una sakchan bhanēra hopes. Uhām̐lē sanyukta rājya amērikā mā yahām̐ samudāya kō ēka ṭhūlō arthamā bhavana agāḍī dēkhincha. Suvēdīlē pani bhūṭānī-nēpālī śaraṇārthī siraikyūja mā kēndra cāhincha bhanēra sahamata. Suvēdīlē tinīharūlē paryāpta paisā hurkā’una sakchan bhanē, tinīharūlē kēndra bhāga rūpamā siraikyūja mā pahilō hindu mandira nirmāṇa hunēcha bhanchan. “Yō kāma gardai garnēharūkā lāgi tara pani bhaviṣya pustāmā lāgi mātra hō,” uhām̐ bhannuhuncha. “Hāmī tinīharūlā’ī hāmrō āphnai pahicāna ra māna sikā’una cāhanuhuncha.”

Yō sabai ēśiyālī sṭōra mā, paramparāgata indrēṇī vivāha pōśāka, bhanincha sāḍī, ra hindu dēvatā kō pōsṭara luḍhakā, gaṇēśa, kā’uṇṭara pachi cubbies basnu. Suvēdīlē samudāya bhūṭānī-nēpālī sanskr̥ti sabai pakṣa, paan cabānē kō pani dainika abhyāsa sanrakṣaṇa garna āvaśyaka cha bhanchan.

Arkō 20-kēhī grāhaka, rājana Pradhan, harēka dina kamtimā ēka paṭaka sṭōramā ā’um̐cha. Āja, uhām̐lē cāra paṭaka bhramaṇa ra Phuyel saṅga cyāṭa garna phēri ā’ē. Surtī, ēka bhunā betel naṭa kō chunks, hariyō pattī, miṭhā’ī ra cūnā pēsṭa: Uhām̐lē paan kō tājā pyākēṭapaḍhnasakidaina banā’una Pradhan kō āpūrti hātamā. Unalē pahilē betel pattī mā gooey kāgati pēsṭa smears. Tyasapachi tinalē bhunā betel naṭa, miṭhā’ī ra surtī kō ēka biṭa sprinkles. Antamā, uhām̐lē ēka neat pyākēja mā pattī wraps ra āphnō mukha mā yō sticks। Phuyel nēpālīmā kurā bhanchan ra Pradhan kō paan āphnō gālāmā bāhira bulging, hansatā.

Yō bhūṭānī-nēpālī śaraṇārthī kathā

1800
yō bhūṭānī sarakāra dakṣiṇī bhuṭāna mā khētī pāluṅgō garna nēpālīlē karāra thālē. Nēpālī hajārauṁ yasa kṣētramā emigrated ra bhuṭāna kō dēśa kō lāgi khānā bahumata utpādita. Yī āpravāsī thuprai, sānskr̥tika nēpālī śēṣa, yō Lhotsampa bhanincha nēpālī bōlnubhayō ra hindū dharma garnē. 1930 Dvārā, nēpālī mūla kō 60,000 bhandā baḍhī mānisaharū bhuṭāna basthē.

1958
Yō bhūṭānī sarakāralē bhuṭānī ra Lhotsampa ābādī bīca ēka baḍhdai dichotomy kathita. Rājanītika ra sānskr̥tika Assimilation prōtsāhana garna, bhuṭānī sarakāralē Lhotsampa garna nāgarikatā pradāna garē.

1985
Janasaṅkhyā du’ī avasthā bhēṭa nabha’ēsam’ma yō bhūṭānī sarakāralē Lhotsampas’nāgarikatā khārēja: Tinīharūlē 1958 aghi bhuṭāna basthē sābita garna ra navīnatama janagaṇanā kānūnī bāsindākō jastō tinīharūlā’ī gantī.

1988
Yō bhūṭānī sarakāra ēka niścita bhūṭānī sanrakṣaṇa garna prayāsa mā”ēka rāṣṭra, ēka mānchē” nīti adhiniyamita”sanskr̥ti.” Yō nīti sabai nāgarikalē yasa baud’dha Ngalong sattārūḍha varga’bhāṣā, pōśāka, ra sāmājika śiṣṭācāra pālana bhanēra lāgū. Phalasvarūpa, thuprai Lhotsampa āphnō nāgarikatā ra sarakāra śikṣāmā outlawed jō āphnō bhāṣā, kō prayōga gumā’ē.

1989-1990
Yō Lhotsampa rākhnu ra virōdha garna duvai prayāsa. Yō bhūṭānī sarakāra pakrā’u, balātkāra, ra yātanā kō khātā sahita, samudāya lakṣita. Yasa Lhotsampa dhērai bhārata mādhyama pārita, nēpālakā lāgi bhāgē. Tinīharūlē nēpāla pugēkō ēkacōṭi, samudāya sthānīya nēpālīlē dēkhi khānā lāgi bhīkha mām̐gī. Rōga ra bāla mr̥tyu dara escalated.

1991
Śaraṇārthī lāgi sanyukta rāṣṭra ucca āyukta (UNHCR) nēpāla sāta śaraṇārthī śiviraharumā sthāpita.

1991-2007
Yō Lhotsampa basthē ra nēpālī śiviraharumā parivāra khaḍā. Kama sē kama śiviraharūkō chōrāchōrīlā’ī ēka pustā aṅgrējī sikē ra skūla samāpta. Nēpālī sarakārī tinīharūlā’ī nēpāla mā kāma garna sahī dina thi’ēna tāpani yō vyavasthā kaḍā’ī lāgū thi’ēna. Yō UNHCR kō Lhotsampa āhāra, vastra, īnndhana rations, sāthai thatched māṭō huts pradāna.

2008
Yō UNHCR kō”tēsrō dēśa resettlement” nīti thālē. Amērikī sarakāralē bhuṭānī-nēpālī śaraṇārthī hajārauṁ svīkāra garna thālē. Adhika 400 siraikyūja mā resettled.

2015
Ēka 7.8-Parimāṇa bhūkampa nēpāla prahāra ra aprila 25 ēka 1934 temblor dēkhi dēśa mārā garnē kharāba mā adhika 5,000 mānchē māri’ē, bhukampa dēśa garēkō rājadhānī ra sabai bhandā ghanī ābādī kṣētra, kāṭhamāḍauṁ aitihāsika jillā capaṭē, ra adhika naṣṭa yasa lamajuṅa jillā ghara kō 70 pratiśata. Aftershocks nēpāla jolt jārī.

Dāna ra āvaśyakatā nēpālī parivāra sahāyatā, sīmā lāla krasa, yūnisēpha vā ḍākṭara samparka garna.

Srōta: Siraikyūja kyāthōlika dāna, kō UNHCR, ra amērikā bhūvaijñānika sarvēkṣaṇa